W okresie od września do listopada 2015 r. Stowarzyszenie Bona Fides z Katowic prowadziło monitoring wdrażania budżetu obywatelskiego w Kielcach. Wyniki badania pokazują, że budżet obywatelski ma raczej charakter procedury administracyjnej niż rzeczywistego oddania decyzji o wyznaczonej puli środków w ręce mieszkańców.
- Taka formuła jaka została zastosowana w Kielcach nie do końca realizuje istotę budżetu obywatelskiego – mówi Marcin Germanek koordynator projektu „Skontroluj jak działa budżet obywatelski w twojej gminie” finansowanego ze środków EOG w ramach Programu Obywatele dla demokracji. Mieszkańcy powinni być włączenie w realizację na każdym etapie budżetu obywatelskiego, ich rola nie powinna być sprowadzona do wskazania konkretnych inwestycji do realizacji przez służby miejskie – dodaje Germanek.
To zdecydowanie największa bolączka Kielc. Były jednak też pozytywy. Opracowany Regulamin, a raczej harmonogram realizacji procedury budżetu obywatelskiego spotkał się z krytyką społeczną z uwagi na zbyt krótki – w ich opinii – okres czasu przewidziany na składanie wniosków. Pod wpływem nacisku społeczników i radnych ten okres został wydłużony z dwóch do trzech tygodni. To wielki plus, że radni i organizacje pozarządowe przyglądają się całej procedurze, a ich uwagi zostają wysłuchane.
Autor raportu znaleźli jednak więcej minusów niż plusów. Na niekorzyść kieleckiego rozwiązania działa także niska pula przeznaczona na budżet obywatelski. To jedynie 0,5% całości. To z kolei może powodować, że mieszkańcy nie czują realnej możliwości wypływu na to jak wydawane są pieniądze pochodzące przecież z ich podatków. Nie przeprowadzono także oceny poprzednich edycji, zaś część dokumentów w tegorocznej jest wierną kopią tych z lat ubiegłych. Powoduje to, że z popełnionych wcześniej błędów nikt nie wyciąga wniosków i zostają one powielone. Słabo jest także z promocją samego budżetu obywatelskiego.
Ekspert Stowarzyszenia Bona Fides nie skupia się jednak tylko i wyłącznie na ocenie. W raporcie przedstawione zostało specjalne rekomendacje, dzięki którym budżet obywatelski może w Kielcach działać znacznie lepiej. Najważniejsze z nich to:
- zmiana podejścia do procedury ze stricte administracyjnego na partycypacyjny, uwzględniający udział w nim mieszkańca;
- zmiana polityki informacyjnej – poprawa działań edukacyjnych i promocyjnych w zakresie udziału mieszkańców w budżecie obywatelskim;
- włączenie w procedurę rady miasta
- się dostosowanie Regulaminu i harmonogramu do możliwości ich realizacji tak, aby zminimalizować konieczność prowadzania zmian w trakcie realizacji procedury (zmiana harmonogramu, puli środków) – tego typu sytuacje, nawet jeśli korzystne, z reguły podważają zaufanie do procedury;
- warto również zastanowić się nad zmianami takimi jak: umożliwienie realizacji zadań nieinwestycyjnych, wyodrębnienie puli środków na zadania osiedlowe, obniżenie granicy
wieku, dopuszczenie innych kategorii użytkowników miasta niż tylko jego mieszkańcy
Biorąc pod uwagę sukcesy dotychczas wypracowane w projekcie realizowanym przez Stowarzyszenie Bona Fides jesteśmy przekonani, że wprowadzenie naszych zaleceń znacznie usprawni budżet obywatelski i rzeczywiście pozwoli odczuć mieszkańcom, że mają realny wpływ na to, jak wydawane miejskie pieniądze – podsumowuje Germanek.
Monitoring prowadzony był w ramach w ramach projektu Skontroluj jak działa budżet obywatelski w twojej gminie finansowanego ze środków EOG w ramach Programu Obywatele dla demokracji.
